บทสวด นวัคคหายุสมธัมม์ แปลว่า ธรรมที่เสมอด้วยอายุแห่งการกำหนดด้วยองค์เก้า หรือธรรมเป็นเครื่องเสมออายุด้วยนพเคราะห์ บทดังกล่าวนี้จะใช้ในพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาเท่านั้น บทนวัคคหายุสมธัมม์นั้น เป็นพระนิพนธ์ในสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก (สา ปุสฺสเทโว) พระองค์ที่ 9 วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม ได้ถือกำเนิดที่วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม
สำหรับการเจริญพระพุทธมนต์นวัคคหายุสมธัมม์ เป็นการสวดมนต์ที่มีมาตั้งแต่สมัยพุทธกาล เพื่อเป็นการป้องกันภัยอันตราย และเกิดความสุขสวัสดี ทั้งยังเกี่ยวเนื่องกับหลักโหราศาสตร์ที่เรียกว่า ดาวนพเคราะห์ ประจำวันทั้ง 9 คือ อาทิตย์ จันทร์ อังคาร พุธ พฤหัสบดี ศุกร์ เสาร์ และวันราหู (พุธกลางคืน) และวันที่สมมุติอีก 1 วันคือ พระเกตุ ทำหน้าที่คุ้มครองบุคคลที่ไม่ทราบวันเกิด
ตามโบราณประเพณีเมื่อบุคคลอันเป็นที่เคารพมีอายุครบปีนักษัตร หรือรอบปีที่มีวาระสำคัญจะมีการจัดพิธีเจริญพระพุทธมนต์บำเพ็ญกุศลครั้งใหญ่ เพื่อให้เกิดความสิริมงคลปราศจากโรคาพาธ มีความเจริญรุ่งเรือง
